Konflikt serologiczny to zjawisko, o którym powinna wiedzieć każda kobieta, która planuje zostać matką. Dla niej może on przebiegać zupełnie bezobjawowo, jednak może mieć poważne konsekwencje dla malucha. W obecnych czasach istnieją sprawdzone metody pozwalające na zminimalizowanie skutków konfliktu serologicznego.

Co to jest konflikt serologiczny?

Dochodzi do niego w sytuacji, gdy krew dziecka z odziedziczonym po ojcu antygenem D (Rh+) łączy się z krwią matki bez tego antygenu (Rh-) przeważnie podczas porodu. Wówczas układ odpornościowy kobiety odczytuje krwinki dziecka jako “intruzywne” i wytwarza wobec nich przeciwciała. Po dostaniu się ich do krwioobiegu dziecka atakują one jego czerwone krwinki, które wskutek tego się rozpadają, czyli dochodzi do hemoliozy. Konflikt ten zazwyczaj nie jest zagrożeniem dla pierwszego dziecka, bo nowe przeciwciała po prostu nie zdążą go zaatakować. Jednak dla drugiej ciąży jest już to sporym zagrożeniem, ponieważ mogą one przedostać się do organizmu dziecka przez barierę łożyska.

Jakie może mieć konsekwencje dla dziecka?

Rozwój konfliktu serologicznego może prowadzić do choroby hemolitycznej noworodków, która może mieć różny, przeważnie ciężki przebieg. Jest to konsekwencja, która dotyka tylko dziecko - matka nie ma żadnych objawów i może mieć kilka tragicznych skutków. Pierwszym z nich jest  uogólniony obrzęk płodu - jest to najcięższa implikacja konfliktu. Może zakończyć się obumarciem płodu bądź śmierci noworodka krótko po porodzie. Kolejny to ciężka żółtaczka hemolityczna, której objawy są widoczne u noworodka. Po rozpoznaniu należy natychmiast wprowadzić odpowiednie leczenie, w przeciwnym razie może to skutkować uszkodzeniami mózgu. Konflikt serologiczny może skończyć się również anemią - może rozwinąć się w postaci lżejszej kilka tygodni po narodzinach. Jeżeli dziecko urodziło się widocznie blade, z powiększoną śledzioną i wątrobą oraz innymi obrzękami, wtedy mamy do czynienia z ciężkim przypadkiem niedokrwistości.

Jak można się przed nim uchronić?

Ważna jest świadomość osób, które starają się o dziecko na temat działania konfliktu serologicznego, a także odpowiedni lekarz,który jest w stanie podjąć właściwe kroki, aby zniwelować niebezpieczeństwo. Istotne jest regularne przeprowadzanie kontroli poziomu przeciwerytrocytarnych przeciwciał u matki oraz stała kontrola płodu w celu szybkiego wykrycia ewentualnych zmian typu powiększona wątroba, hemolioza i tym podobne. Po porodzie i w pierwszej dobie po matka posiadająca grupę krwi Rh- powinna otrzymać przeciwciała anty-D, co sprawi, że w jej ciele nie będą obecne przeciwciała skierowane przeciwko czynnikowi Rh. Wskutek tego przy kolejnej ciąży bezpieczeństwo dziecka wzrasta nawet o 97%.

Przy rozwoju dzisiejszej medycyny konflikt serologiczny nie jest tak wielkim problemem jak kilkadziesiąt lat temu. Jednak warto być świadomym jego działania przy planowaniu kolejnych dzieci. Znajomość własnej grupy krwi jest w tym przypadku niezwykle pomocna.