Ciąża to dla każdej kobiety wyjątkowy czas – pełen radości, a jednocześnie obaw, czy nienarodzone jeszcze dziecko jest całkowicie zdrowe. Przyszłe mamy często zastanawiają się, w jaki sposób poradzić sobie z tym lękiem i dowiedzieć się, czy wszystko jest w porządku. Z pomocą przychodzą badania prenatalne, które pozwalają dokonać szybkiej diagnostyki i podjęcia decyzji o ewentualnym, późniejszym leczeniu.
Najważniejsze informacje o badaniach prenatalnych
Badania prenatalne (określane także jako badania przesiewowe) umożliwiają sprawdzenie, czy organizm dziecka rozwija się prawidłowo. Zauważenie jakichkolwiek wad pozwala na zdecydowanie o koniecznym leczeniu dziecka zaraz po jego urodzeniu się. Podstawowe badanie prenatalne – USG daje lekarzowi szansę sprawdzenia, czy wielkość, a także kształt poszczególnych narządów płodu są zgodne z wyznaczonymi normami. Dodatkowo zwraca on uwagę na wygląd pępowiny, łożyska oraz na ilość płynu owodniowego. Bardziej skomplikowane badania dotyczą wykrywalności chorób genetycznych i ryzyka występowania innych powikłań.
Rodzaje badań prenatalnych
Najważniejszy podział wyróżnia badania prenatalne inwazyjne oraz nieinwazyjne. Pierwsze z nich są związane z ryzykiem wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych, takich jak krwawienie, naruszenie struktur płodu, uszkodzenie łożyska, zakażenie wewnątrzmaciczne, czy wyciek płynu owodniowego. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do poronienia.
Do badań inwazyjnych należą: amniopunkcja – polegająca na pobraniu płynu owodniowego przez nakłucie macicy, kordocenteza – oparta na nakłuciu powłok brzusznych i pobraniu krwi pępowinowej oraz fetoskopia – pozwalająca pobrać fragmenty tkanek bezpośrednio od płodu. Wymienione badania mają na celu przede wszystkim ocenienie, czy dziecko może być obciążone chorobą genetyczną, a także sprawdzenia jego grupy krwi i morfologii.
Podstawowymi badaniami nieinwazyjnymi są wspomniane już USG (badanie ultrasonograficzne). Dzięki niemu lekarz także może wykryć wady genetyczne, a po 20. tygodniu ciąży również wrodzone wady serca. Ponadto warto zwrócić uwagę na różnego rodzaju testy: PAPP-A czy testy hormonalne, umożliwiające określenie ryzyka wystąpienia u dziecka trisomii.
Kiedy zdecydować się na badania prenatalne?
Lekarze zgodnie potwierdzają, że najważniejsze badanie przesiewowe wykonuje się w pierwszym oraz drugim trymestrze ciąży (zwłaszcza jeśli chodzi o badanie USG). Gdy zaistnieje taka potrzeba, wykonuje się następnie specjalistyczne badania diagnostyczne (najczęściej tylko wtedy, kiedy ryzyko wystąpienia powikłań jest bardzo wysokie, a podstawowe badania nie są wystarczające).
Koszt badań prenatalnych
Badanie USG wykonane bez refundacji to koszt około 150 zł. Amniopunkcja to znacznie droższe badanie – jego cena waha się od 1300 do 2000 zł. Test PAPP-A najczęściej wymaga opłaty w wysokości 250 zł, podobna cena dotyczy testów podwójnego i potrójnego. Najdroższe są zdecydowanie specjalistyczne testy hormonalne – kosztują nawet ponad 2000 zł.
Badania prenatalne pozwalają przyszłym mamom sprawdzić ogólny stan zdrowia nienarodzonego dziecka. Są szczególnie ważne i obowiązkowe w przypadku kobiet, które zaszły w ciążę powyżej 35 roku życia. Wówczas ryzyko wystąpienia wad genetycznych i ewentualnych powikłań jest dużo wyższe, jednak wczesne wykrycie nieprawidłowości umożliwia rozpoczęcie szybkiej diagnostyki i podjęcia decyzji o późniejszym leczeniu.
